8 cách hạ sốt cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và lưu ý khi chăm sóc bé bị sốt

Sốt là phản ứng của cơ thể khi gặp phải các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus, nhiễm trùng,… Sốt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể gây ra các biểu hiện như: trẻ quấy khóc, khó , ăn kém. Khi trẻ bị sốt, bố mẹ cần chăm sóc trẻ đúng cách để giảm thiểu những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ. Hãy cùng tham khảo 10 cách hạ sốt cho trẻ mà bố mẹ có thể áp dụng nhé!

Bạn đang đọc: 8 cách hạ sốt cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và lưu ý khi chăm sóc bé bị sốt

Trẻ em bao nhiêu độ được coi là sốt?

Thân nhiệt ở trẻ nhỏ thường cao hơn người lớn 0.5 độ C và dao động trong khoảng từ 37 độ C đến 37.5 độ C. Khi nhiệt độ của trẻ được đo trên 37.5 độ C thì được xác định là bị sốt.

Lưu ý về sự khác biệt nhiệt độ khi đo ở các vị trí khác nhau:

• Đo ở miệng hoặc hậu môn: trẻ sốt khi nhiệt độ trên 38 độ C.
• Đo ở nách hoặc trán: trẻ sốt khi nhiệt độ trên 37,5 độ C. [1]

Nhận biết mức độ sốt ở trẻ em:

• Nhiệt độ từ 37,5 – 38,5 độ C là sốt nhẹ.
• Nhiệt độ từ 38,5 – 39 độ C là sốt vừa.
• Nhiệt độ từ 39 – 40 độ C là sốt cao.
• Nhiệt độ trên 40 độ C là sốt rất cao.

Khi nhiệt độ của trẻ trên 37.5 độ C thì được xác định là bị sốt

Cách kiểm tra thân nhiệt cho bé

Khi nhận thấy trẻ bị sốt, bố mẹ có thể dùng nhiệt kế thủy ngân hoặc nhiệt kế điện tử để đo cho bé. Tuy nhiên, nếu sử dụng nhiệt kế thủy ngân, bố mẹ nên cẩn thận vì thủy ngân rất độc, nếu không may làm vỡ nhiệt kế, trẻ có thể gặp nguy hiểm nếu tiếp xúc với thủy ngân.

Đối với trẻ sơ sinh, bố mẹ nên dùng phương pháp đo nhiệt độ ở hậu môn để kiểm tra vì đây là vị trí cho kết quả chính xác nhất về tình trạng nhiệt độ của trẻ. Phương pháp đo nhiệt độ ở hậu môn thực hiện như sau:

• Trước hết cho trẻ nằm sấp trong lòng (hoặc đặt trẻ nằm ngửa, nhấc 2 đùi lên), sau đó có thể thoa chất bôi trơn (ví dụ như vaseline) vào phần cuối của nhiệt kế để việc đo thân nhiệt được dễ dàng hơn.
• Đặt nhiệt kế vào hậu môn của trẻ một cách nhẹ nhàng cho tới khi không nhìn thấy đầu bạc của nhiệt kế. Sau đó giữ nhiệt kế trong khoảng 2 phút nếu dùng nhiệt kế thủy ngân và giữ khoảng 1 phút nếu dùng nhiệt kế điện tử.
• Kết quả thân nhiệt trẻ sơ sinh khi đo ở hậu môn trên 38 độ C được nhận định là trẻ đang sốt.

Ngoài ra, bố mẹ có thể áp dụng các phương pháp đo nhiệt độ ở vị trí khác như ở trán, nách, tai, miệng. Đây là các phương pháp đơn giản, dễ thực hiện tuy nhiên kết quả đo kém chính xác hơn so với đo nhiệt độ ở hậu môn. [1]

Bố mẹ nên dùng phương pháp đo nhiệt độ ở hậu môn cho bé để có kết quả chính xác nhất

Tại sao trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ hay bị sốt?

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thường bị sốt thường do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng chủ yếu là do sức đề kháng yếu, hệ miễn dịch và hệ thống điều chỉnh nhiệt độ chưa hoàn thiện nên bé dễ bị nhiễm trùng bởi các vi khuẩn hoặc virus. Một số nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị sốt là:

• Sốt do tiêm chủng: Đây là phản ứng bình thường của cơ thể khi được tiêm chủng, thể hiện sự hoạt động của hệ miễn dịch. Sốt do tiêm chủng thường dưới 38 độ C và chỉ kéo dài từ 1-2 ngày.
• Sốt do mọc răng: Khi trẻ mọc răng, nướu có thể bị viêm, sưng khiến trẻ bị sốt nhẹ và quấy khóc. Sốt do mọc răng thường không vượt quá 38 độ C và chỉ kéo dài từ 1-3 ngày.
• Sốt do virus: Trẻ có thể bị sốt các bệnh do virus gây ra, như sốt xuất huyết, cúm, sởi, tay chân miệng, thủy đậu… Sốt do virus thường trên 38 độ.
• Sốt do nhiễm trùng đường hô hấp: Trẻ có thể bị nhiễm trùng đường hô hấp gây ra các bệnh như viêm họng, viêm tai giữa, viêm phổi, viêm phế quản… Khi đó, trẻ sẽ sốt cao, ho, khó thở, chảy nước mũi… Sốt do nhiễm trùng đường hô hấp có thể kéo dài từ 3-7 ngày tùy theo bệnh.
• Sốt do nhiễm trùng đường tiêu hóa: Trẻ có thể bị nhiễm trùng đường tiêu hóa do ăn uống không sạch hoặc do các vi khuẩn gây ra các bệnh như tả, kiết lỵ, viêm ruột… Khi đó, trẻ sẽ sốt cao, buồn nôn, tiêu chảy… Sốt do nhiễm trùng đường tiêu hóa có thể kéo dài từ 2-5 ngày tùy theo bệnh.
• Sốt do nhiễm trùng da: Trẻ có thể bị nhiễm trùng da do côn trùng đốt hoặc do vết thương bị nhiễm khuẩn. Khi đó, trẻ sẽ sốt nhẹ, da bị sưng đỏ và đau. Sốt do nhiễm trùng da thường chỉ kéo dài từ 1-2 ngày.
• Sốt do môi trường quá nóng: Việc giữ cho bé không bị lạnh là điều quan trọng nhưng bé cũng có thể cảm thấy quá nóng khi mặc nhiều lớp quần áo và quấn nhiều chăn. Nếu nhiệt độ tăng nhanh, trẻ sẽ bị nóng, đỏ bừng mặt, thậm chí gây đột quỵ do nhiệt. [2]
• Lượng nước uống vào thấp hoặc bị mất nước: Một số trẻ do không được cung cấp đủ nước khiến nhiệt độ cơ thể tăng lên và gây sốt, nếu tình trạng kéo dài có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng. [2]

Mọc răng là một trong những nguyên nhân gây sốt ở trẻ, thường kéo dài 1-3 ngày

Sốt có nguy hiểm không, vì sao phải hạ sốt cho trẻ? Khi nào thì cần hạ sốt?

Sốt là biểu hiện để bố mẹ biết trẻ đang gặp vấn đề sức khỏe. Tình trạng sốt có nguy hiểm hay không tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ. Sốt ở trẻ có thể là nguy hiểm khi có các dấu hiệu sau:

• Trẻ dưới 2 tháng tuổi bị sốt trên 38 độ C. Cần lưu ý trẻ dưới 2 tháng tuổi sốt là một dấu hiệu cần đến khám bác sĩ ngay, vì lứa tuổi này bệnh diễn tiến rất khó lường, và rất dễ bỏ sót các triệu chứng nặng.
• Trẻ từ 2-4 tháng tuổi bị sốt trong vòng 48 giờ sau khi tiêm chủng.
• Trẻ bị sốt cao trên 40 độ C hoặc sốt kéo dài trên 3 ngày.
• Trẻ bị co giật, liệt nửa người, mất ý thức hoặc có biểu hiện bất thường khác.
• Trẻ có các triệu chứng khác như: nôn mửa, tiêu chảy, ho ra máu, vàng da, phát ban…

Phát ban là dấu hiệu sốt nguy hiểm, bố mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ sớm nhất

Khi trẻ bị sốt thì điều quan trọng và cần thiết trong lúc này là phải hạ sốt cho trẻ (lưu ý với trẻ dưới 2 tháng tuổi, đặc biệt là trẻ sơ sinh, khi bị sốt, ngoài việc hạ sốt tại nhà thì ba mẹ cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế để thăm khám và theo dõi). Một số lý do cần phải hạ sốt cho trẻ là:

• Giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn, giảm quấy khóc, buồn ngủ, ăn kém.
• Tránh các biến chứng nguy hiểm của sốt cao như co giật, rối loạn chất điện giải, mất nước, suy gan, suy thận.
• Giúp trẻ mau chóng khỏi bệnh và hồi phục nhanh hơn.

Hạ sốt giúp trẻ thoải mái, dễ chịu hơn và mau chóng khỏi bệnh

Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng cần hạ sốt cho trẻ. Sốt là một phản ứng bình thường của cơ thể khi gặp phải các tác nhân gây bệnh, thể hiện sự hoạt động của hệ miễn dịch. Một số trường hợp bố mẹ có thể tham khảo để đưa ra quyết định hạ sốt cho trẻ:

• Nếu trẻ chỉ sốt nhẹ (dưới 38.5 độ C) và không có các triệu chứng khác, bạn có thể áp dụng các biện pháp tự nhiên để hạ sốt cho trẻ như lau ấm, cho trẻ uống nhiều nước, mặc quần áo thoáng mát.
• Khi trẻ có thân nhiệt vượt quá 38.5 độ C nên cho trẻ uống thuốc hạ sốt hoặc làm theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Khi trẻ bị sốt cao (trên 40 độ C), sốt kéo dài (trên 3 ngày), sốt kèm các triệu chứng khác như nôn mửa, tiêu chảy, phát ban, co giật, nên đưa trẻ đi đến bác sĩ ngay lập tức.

Cách hạ sốt nhanh cho trẻ an toàn, hiệu quả

Dưới đây là 8 cách hạ sốt cho trẻ sơ sinh an toàn và hiệu quả mà bố mẹ có thể tham khảo:

Sử dụng acetaminophen

Paracetamol (hay còn gọi là acetaminophen) là loại thuốc hạ sốt an toàn cho trẻ, đối với những cơn sốt cao hơn hoặc các triệu chứng khác khiến trẻ khó chịu, thuốc có thể giúp trẻ cảm thấy dễ chịu tạm thời. Tuy nhiên, bố mẹ phải lưu ý rằng chỉ dùng thuốc khi có sự chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ. [3] [1]

Để bảo đảm an toàn và hiệu quả hạ sốt nhanh, bố mẹ có thể tham khảo cách dùng thuốc cho trẻ đúng liều theo chỉ định là 10 – 15 mg/kg/lần khi sốt trên 38,5 độ C. Khoảng cách giữa 2 lần dùng thuốc tối thiểu 4 giờ. Tổng liều tối đa không quá 60 mg/kg/24 giờ. [4]

Bố mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi cho bé dùng thuốc hạ sốt Acetaminophen

Cho bé mặc quần áo mỏng nhẹ

Mặc quần áo mỏng nhẹ, thoáng mát, rộng rãi hoặc chỉ mặc áo và tã là cách giúp trẻ hạ sốt nhanh mà không cần dùng thuốc. Bố mẹ đừng sợ bé bị lạnh mà mặc quá nhiều quần áo cho bé, vì điều này sẽ làm cản trở quá trình hạ nhiệt tự nhiên của trẻ. [3] [1]

Có thể chỉ mặc tả và áo giúp bé thoát nhiệt tốt hơn để hạ sốt

Mẹ để da kề da với bé

Mẹ tắm rửa sạch sẽ, để nhiệt độ phòng không thấp hơn 28 độ C để tránh gây cảm lạnh cho cả bé và mẹ. Sau đó cởi quần áo cả bé và mẹ, đặt bé nằm áp vào làn da trần trên bụng mẹ và thực hiện việc này trong 1-2 giờ để cho hiệu quả tốt nhất. [4]

Phương pháp da kề da giữa mẹ và bé giúp bé dễ chịu hơn

Cung cấp đủ nước cho bé

Ra mồ hôi nhiều khi sốt làm giảm lượng nước trong cơ thể của trẻ, gây mất cân bằng điện giải dẫn đến các rối loạn khác. Nếu không xử lí kịp thời có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng như tổn thương não và thậm chí là tử vong.

Vậy nên, bố mẹ hãy cung cấp nước nhiều hơn khi trẻ bị sốt. Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi, mẹ hãy tăng số lần cho trẻ uống sữa (bằng sữa mẹ hoặc sữa công thức) để bù nước cho trẻ.

Đối với trẻ trên 6 tháng tuổi, bố mẹ có thể cho trẻ ăn cháo lỏng, súp và uống thêm sữa,… để giúp trẻ hạ sốt nhanh và đồng thời cung cấp dinh dưỡng, cân bằng mật độ chất lỏng trong cơ thể trẻ. [3]

Tìm hiểu thêm: Rau muống có tác dụng gì? Có nên ăn rau muống mỗi ngày?

Mẹ có thể cho trẻ bú nhiều hơn để tăng lượng nước cho trẻ khi bị sốt

Chườm mát

Nhiều phụ huynh lựa chọn làm mát cơ thể trẻ bằng cách sử dụng đá lạnh để chườm, việc này không chỉ có nguy cơ gây bỏng lạnh cho bé mà còn làm tình trạng bệnh nặng hơn. Thay vì đó, bố mẹ nên dùng khăn ấm để chườm lên trán hoặc tốt nhất nên dùng miếng dán hạ sốt cho bé. [3]

Tắm bé bằng nước ấm

Khi tắm trẻ bằng nước ấm, nước sẽ bốc hơi từ làn da của bé giúp thân nhiệt hạ xuống. Ngoài ra, tắm bằng nước ấm còn giúp bé cảm thấy dễ chịu và thoải mái hơn. Điều quan trọng là mẹ cần đảm bảo độ nóng của nước phải ít hơn khoảng 2 độ so với nhiệt độ của cơ thể bé.

Không nên tắm bằng nước lạnh vì sự chêch nhiệt độ sẽ khiến bé rùng mình, ớn lạnh và làm bệnh nặng hơn. Đặc biệt quan niệm tắm bằng rượu càng không nên áp dụng vì trẻ sơ sinh có thể ngộ độc rượu khi hấp thụ qua da. [1] [4]

Tắm bằng nước ấm giúp trẻ nhanh hạ sốt hơn

Dùng thảo dược hạ sốt cho bé

Trong dân lưu truyền nhiều cách hạ sốt nhanh cho bé bằng các loại thảo dược như tắm nước gừng, đắp rau diếp cá hoặc ngải cứu,… Đây là những cách áp dụng trong điều kiện thiếu thuốc men. Đặc biệt, nhiều mẹ uống nước tía tô rồi cho bé bú giúp ít sốt hơn khi đi tiêm phòng. [4]

Thảo dược giúp trẻ hạ sốt an toàn và hiệu quả

Ngoài ra, bố mẹ cũng có thể sử dụng giấm táo để lau người cho bé. Trong giấm táo có chứa hàm lượng axit cao, vì vậy khi sốt sử dụng giấm táo giúp giải phóng thân nhiệt cơ thể qua da và giúp hạ sốt.

Khi nhiệt độ cơ thể bé tăng cao, bạn có thể ngâm khăn trong giấm táo pha loãng với nước theo tỉ lệ 1:2 rồi đắp lên trán và bụng bé. Ngoài ra, bạn có thể dùng khăn thấm giấm táo rồi quấn quanh lòng bàn chân trẻ. [5]

Tuy nhiên, ba mẹ cần thận trọng khi áp dụng những phương pháp này vì có thể gây kích ứng da ở trẻ, đặc biệt là trẻ sơ sinh khi làn da còn rất nhạy cảm.

Giấm táo giúp giải phóng thân nhiệt qua da nên có tác dụng hạ sốt tốt

Sử dụng lá bạc hà và mật ong

Bạc hà có chứa menthol, hít hơi ấm từ tinh dầu này sẽ kích thích cơ thể tiết mồ hôi có thể giúp làm mát da và cơ thể khi bị sốt. Mật ong có chứa Vitamin C, vitamin B1, acid citric, acid hữu cơ… vừa có tác dụng hạ sốt, vừa giúp bổ sung nước, điện giải và nâng cao sức đề kháng cho bé. [6]

Mẹ chỉ cần cho 5g lá bạc hà đã xay nhuyễn rồi khuấy tan 200ml nước ấm, hòa thêm một chút mật ong. Cho con uống từ 3-4 lần để giúp trẻ mau giảm sốt trong thời gian nhanh nhất. [5]

Bạc hà chứa tinh dầu menthol có tác dụng hạ sốt hiệu quả

Những điều cần tránh khi chăm trẻ sốt tại nhà

Việc chăm trẻ bị sốt tại nhà sẽ giúp giảm các biến chứng nguy hiểm cho trẻ, đồng thời giúp trẻ hồi phục sức khỏe nhanh hơn. Tuy nhiên, bố mẹ cần lưu ý và tránh những điều sau khi chăm trẻ sốt tại nhà:

• Khi trẻ bị sốt cao và sốt kéo dài, bố mẹ cần tích cực chăm sóc tại nhà và quan sát thêm các triệu chứng của trẻ để kịp thời đưa trẻ đến bác sĩ thăm khám.
• Không tự ý cho bé dùng thuốc hạ sốt mà chưa đo thân nhiệt hoặc chưa hỏi ý kiến bác sĩ.
• Không được cho bé sử dụng thuốc dành cho người lớn.
• Đừng mặc áo quá dày hoặc quá nhiều áo cho bé.
• Không dùng cồn, nước đá chườm lên da bé để hạ nhiệt. [1]

Không được tự ý dùng thuốc cho người lớn để sử dụng cho trẻ sơ sinh

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Khi trẻ sơ sinh bị sốt, bố mẹ phải theo dõi và đo nhiệt độ thường xuyên, quan sát các triệu chứng và hành vi của trẻ. Nếu trẻ có các dấu hiệu sau phải đưa trẻ đến bác sĩ sớm nhất:

• Trẻ dưới 3 tháng tuổi có biểu hiện tăng thân nhiệt.
• Trẻ từ 3 đến 6 tháng tuổi đo nhiệt độ từ 39 độ C trở lên.
• Trẻ từ 6 đến 24 tháng tuổi sốt trên 39 độ C trong hơn 1 hoặc 2 ngày mà không có triệu chứng khác.
• Sốt kéo dài hơn 24 tiếng hoặc sốt xảy ra thường xuyên.
• Trẻ cáu gắt, quấy khóc, khó chịu.
• Trẻ thờ ơ, ngủ li bì, khó đánh thức.
• Trẻ bú ít hơn bình thường.
• Trẻ bị cứng cổ, da xanh xao, tái nhợt.
• Trẻ sốt phát ban.
• Nhiệt độ của trẻ không giảm sau khi đã dùng thuốc hạ sốt… [1]

Trẻ bị vàng da hoặc ngủ li bì là các dấu hiệu bố mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ ngay

Chẩn đoán

Khi đưa trẻ đến gặp bác sĩ, họ sẽ thực hiện kiểm tra lâm sàng và có thể yêu cầu các xét nghiệm như xét nghiệm máu hoặc x-quang để xác định nguyên nhân gây sốt, từ đó đưa ra chỉ định và phương pháp điều trị thích hợp.

Các bệnh viện uy tín

Khi bố mẹ quan sát thấy trẻ có dấu hiệu bất thường như trên và cần tư vấn của bác sĩ chuyên khoa Nhi để đảm bảo an toàn cho bé thì tham khảo những bệnh viện uy tín sau:

• Tại TP. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Nhi Đồng 1, Bệnh viện Nhi Đồng 2, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương,…
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Nhi Trung ương, Khoa Nhi – Bệnh viện Bạch Mai,Chuyên khoa Nhi – Phòng khám số 1, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội,…

Sốt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là vấn đề thường gặp và khiến bậc phụ huynh không khỏi lo lắng. Hy vọng bài viết đã cung cấp thông tin bổ ích về cách hạ sốt cho trẻ và những điều cần lưu ý giúp cho bố mẹ chăm sóc trẻ tốt hơn! Hãy chia sẻ thông tin này cho người thân và mọi người để hiểu biết thêm nhé!

When Your Newborn Has a Fever

https://www.nationwidechildrens.org/family-resources-education/family-resources-library/when-your-newborn-has-a-fever

5 ways to bring down your baby”s fever with medicine, a cold compress, and more

https://www.insider.com/guides/parenting/how-to-bring-down-baby-fever

Tìm cách hạ sốt nhanh cho bé để tránh nguy hiểm

https://tytphuonglinhtrung.medinet.gov.vn/cham-soc-ba-me-tre-em/tim-cach-ha-sot-nhanh-cho-be-de-tranh-nguy-hiem-cmobile7506-37687.aspx

Bài thuốc dân gian hỗ trợ hạ sốt nhanh cho trẻ

http://soyte.baria-vungtau.gov.vn/tin-tuc-su-kien/-/view_content/content/2062282/bai-thuoc-dan-gian-ho-tro-ha-sot-nhanh-cho-tre

Cách hạ sốt đơn giản tại nhà cho trẻ sau tiêm vắc-xin

https://trungtamytequan4.medinet.gov.vn/thong-tin-truyen-thong/cach-ha-sot-don-gian-tai-nha-cho-tre-sau-tiem-vac-xin-cmobile14232-55031.aspx

Xem thêm

>>>>>Xem thêm: Bánh ướt bao nhiêu calo? Ăn bánh ướt có mập không? Cách ăn giảm cân