11 nguyên nhân táo bón và cách phòng ngừa bạn cần biết

Táo bón là tình trạng phổ biến đối với mọi lứa tuổi. Bệnh có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người bệnh. Cùng Kenshin đọc bài viết sau để tìm hiểu về nguyên nhân táo bón nhé!

Bạn đang đọc: 11 nguyên nhân táo bón và cách phòng ngừa bạn cần biết

Thiếu chất xơ trong chế độ ăn uống hàng ngày

Những người có chế độ ăn nhiều chất xơ sẽ ít bị táo bón hơn. Điều này là do chất xơ thúc đẩy nhu động ruột.

Tùy thuộc vào độ tuổi và giới tính của bạn, người lớn nên nạp 22 đến 34 gam chất xơ mỗi ngày. Người lớn tuổi đôi khi không nhận đủ chất xơ vì họ có thể mất hứng thú với thức ăn, điều này có thể gây ra tình trạng táo bón.

Thực phẩm giàu chất xơ bao gồm:

• Các loại ngũ cốc: ngũ cốc nguyên hạt, chẳng hạn như bánh mì và mì ống làm từ lúa mì nguyên hạt, bột yến mạch và ngũ cốc dạng vảy cám.
• Các loại đậu, chẳng hạn như đậu lăng, đậu đen, đậu tây, đậu nành và đậu xanh.
• Trái cây, chẳng hạn như quả mọng, táo có vỏ, cam và lê.
• Rau, chẳng hạn như cà rốt, bông cải xanh, đậu xanh và cải xanh.
• Các loại hạt, chẳng hạn như hạnh nhân, đậu phộng và quả hồ đào.

Thực phẩm ít chất xơ bao gồm:

• Thực phẩm giàu chất béo, chẳng hạn như pho mát, thịt và trứng.
• Thực phẩm chế biến cao, chẳng hạn như bánh mì trắng.
• Thức ăn nhanh, khoai tây chiên và các loại thực phẩm làm sẵn khác.

Ít vận động

Mức độ hoạt động thể chất thấp cũng có thể dẫn đến táo bón.

Một số nghiên cứu trước đây đã phát hiện ra rằng những người có thể chất cân đối, bao gồm cả vận động viên chạy marathon, ít bị táo bón hơn những người khác, mặc dù họ vẫn chưa biết chính xác nguyên nhân của điều này.

Một nghiên cứu năm 2013 cho kết quả có thể giúp cải thiện tình trạng táo bón ở người lớn tuổi. Nghiên cứu cũng cho thấy không hoạt động thể chất kéo dài là nguyên nhân liên quan đến táo bón chức năng ở những người khỏe mạnh. Đề xuất lâm sàng phổ biến về vận động sớm ở bệnh nhân nằm liệt giường cũng được ủng hộ. [1]

Tác dụng phụ của một số loại thuốc

Thuốc uống có thể làm cho táo bón tồi tệ hơn bao gồm:

• Thuốc kháng axit có chứa nhôm và magie.
• Thuốc kháng cholinergic và thuốc chống co thắt.
• Thuốc chống co giật – được sử dụng để ngăn ngừa co giật.
• Thuốc chẹn kênh canxi.
• Thuốc lợi tiểu.
• Viên bổ sung sắt.
• Thuốc dùng để điều trị bệnh parkinson.
• Thuốc giảm đau gây nghiện.
• Một số loại thuốc dùng để điều trị trầm cảm.

Hội chứng ruột kích thích

Táo bón là một trong những triệu chứng thường đi kèm với hội chứng ruột kích thích.

Hội chứng ruột kích thích có thể làm thay đổi nhu động ruột, kết quả làm bạn táo bón. Táo bón trong bệnh hội chứng ruột kích thích có thể đi kèm với triệu chứng khó chịu và đau bụng liên quan đến thói quen đại tiện của bạn.

Lão hóa

Khi mọi người già đi, tỷ lệ táo bón có xu hướng tăng lên. Có tới 40% người lớn tuổi trong cộng đồng và tới 60% những người trong bệnh viện có thể bị táo bón.

Nguyên nhân chính xác của điều này vẫn chưa rõ ràng. Có thể là khi con người già đi, thức ăn sẽ mất nhiều thời gian hơn để đi qua đường tiêu hóa.

Nhiều người cũng trở nên ít vận động hơn, điều này cũng có thể góp phần gây táo bón. Ngoài ra, bệnh lý, thuốc men và lượng chất xơ hay lượng nước thấp có thể là những yếu tố khác dẫn đến táo bón theo tuổi tác.

Lạm dụng thuốc nhuận tràng

Một số người đối phó với tình trạng táo bón bằng cách sử dụng thuốc nhuận tràng.

Mặc dù thuốc nhuận tràng có thể giúp đi tiêu, nhưng việc sử dụng thường xuyên một số loại thuốc nhuận tràng sẽ giúp cơ thể quen với hoạt động của chúng.

Đôi khi những sản phẩm này có thể gây đầy hơi trong ruột, chuột rút và tăng táo bón, đặc biệt nếu bạn không uống đủ nước.

Thuốc nhuận tràng có thể hình thành thói quen – đặc biệt là thuốc nhuận tràng kích thích. Điều này có nghĩa là một người càng phụ thuộc vào thuốc nhuận tràng thì nguy cơ bị táo bón khi ngừng sử dụng chúng càng cao.

Tình trạng phụ thuộc thuốc nhuận tràng xảy ra do sử dụng quá mức và có thể khiến đại tràng ngừng phản ứng với liều lượng thuốc nhuận tràng thông thường, do đó có thể cần một lượng thuốc nhuận tràng ngày càng lớn hơn để tạo ra nhu động ruột.

Nhịn đi vệ sinh

Đại tràng chính là một cơ quan có công dụng như nơi chứa phân, nếu phân chứa lâu tại đây sẽ gây ra tình trạng mất nước khiến phân khô, gây ra chứng đau rát, chảy máu vùng hậu môn (biểu hiện của bệnh trĩ).

Việc phân không được đào thải thường sẽ gây ra những hiện tượng như cơ thể mệt mỏi, suy nhược và hệ miễn dịch cũng bị ảnh hưởng rất lớn. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng ung thư đường ruột và bệnh trĩ ở những người cố nhịn đại tiện.

Do đó, bạn cần tập thói quen đi vệ sinh vào một khoảng thời gian nhất định trong ngày, không trì hoãn nếu bạn cảm thấy muốn đi vệ sinh.

Để đi đại tiện dễ dàng hơn, hãy thử gác chân lên một chiếc ghế đẩu thấp khi đi vệ sinh. Nếu có thể, hãy nâng đầu gối cao hơn hông.

Tìm hiểu thêm: Vitamin B5 là gì? Tác dụng, cách dùng, thực phẩm chứa vitamin B5

Không uống đủ nước

Uống đủ nước và các chất lỏng khác cũng là một cách tốt để tránh mất nước. Giữ nước tốt cho sức khỏe tổng thể của bạn và có thể giúp bạn tránh bị táo bón.

Điều quan trọng cần lưu ý là một số chất lỏng có thể làm tăng nguy cơ mất nước và làm cho tình trạng táo bón trở nên tồi tệ hơn đối với một số người. Ví dụ, những người dễ bị táo bón nên hạn chế uống soda, cà phê và rượu,…

Khuyến khích nên bổ sung nước ép trái cây và rau củ có vị ngọt tự nhiên và súp trong, để giúp chất xơ hoạt động tốt hơn. Sự thay đổi này sẽ làm cho phân của bạn mềm hơn và dễ đi ngoài hơn.

Các bệnh liên quan đến đại trực tràng

Một số tình trạng sức khỏe ảnh hưởng đến trực tràng có thể làm cản trở và hạn chế việc đi ngoài của phân, dẫn đến táo bón.

Ví dụ về các điều kiện như vậy bao gồm:

• Khối u ung thư.
• Thoát vị.
• Mô sẹo.
• Viêm túi thừa.
• Hẹp đại trực tràng, đó là sự thu hẹp bất thường của đại tràng hoặc trực tràng.
• Bệnh viêm ruột.

Thay đổi thói quen

Táo bón có thể xảy ra khi cuộc sống hoặc thói quen hàng ngày của bạn thay đổi. Ví dụ, nhu động ruột của bạn có thể thay đổi trong một số trường hợp như:

• Có thai.
• Dậy thì.
• Thay đổi cân nặng.
• Đi du lịch.
• Đổi thuốc uống.
• Thay đổi lượng và loại thức ăn.

Các nguyên nhân khác

• Các tình trạng nội tiết, như tuyến giáp hoạt động kém (suy giáp), đái tháo đường, tăng urê máu và tăng canxi máu cũng có thể gây táo bón.
• Rối loạn thần kinh, bao gồm chấn thương tủy sống, bệnh đa xơ cứng, bệnh Parkinson và đột quỵ.
• Hội chứng ruột lười: Đại tràng co bóp kém và giữ lại phân.
• Tắc ruột: Điều này có thể xảy ra nếu khối u chặn hoặc chèn ép một phần của hệ thống tiêu hóa.
• Khiếm khuyết cấu trúc trong đường tiêu hóa (như lỗ rò, hẹp đại tràng, xoắn ruột, lồng ruột,…).
• Nhiều bệnh hệ thống, chẳng hạn như amyloidosis, lupus và xơ cứng bì.

Phòng ngừa bệnh táo bón

Những điều sau đây có thể giúp bạn tránh bị táo bón mạn tính:

• Tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu chất xơ trong chế độ ăn uống của bạn, bao gồm đậu, rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và cám.
• Ăn ít thực phẩm có lượng chất xơ thấp như thực phẩm chế biến, các sản phẩm từ sữa và thịt.
• Uống nhiều nước.
• Duy trì hoạt động tích cực nhất có thể và cố gắng tập thể dục thường xuyên.
• Cố gắng giảm căng thẳng.
• Cố gắng tạo thói quen đi tiêu đều đặn, đặc biệt là sau bữa ăn.

Khi nào gặp bác sĩ?

Chẩn đoán

Ngoài khám tổng trạng và thăm khám trực tràng, các bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm sau đây để chẩn đoán bệnh hoặc tìm nguyên nhân:

• Xét nghiệm máu: Tìm bất thường của tuyến giáp hoặc tăng canxi máu.
• Chụp X-quang: Xác định xem ruột của bạn có bị tắc hay không và liệu có phân trong trực tràng hay không.
• Nội soi đại trực tràng: Trong thủ tục này, bác sĩ của bạn dùng một ống nhỏ, mềm đưa vào hậu môn của bạn để kiểm tra trực tràng và phần dưới của đại tràng.
• Nội soi toàn bộ khung đại tràng: Cho phép bác sĩ kiểm tra toàn bộ đại tràng bằng một ống mềm, được trang bị camera nhỏ ở đầu ống.
• Đánh giá chức năng cơ vòng hậu môn: Trong thủ tục này, bác sĩ đưa một ống hẹp, linh hoạt vào hậu môn và trực tràng của bạn, sau đó bơm phồng một quả bóng nhỏ ở đầu ống. Thiết bị này sau đó được kéo trở lại qua cơ vòng. Cận lâm sàng này cho phép bác sĩ đo lường sự phối hợp của các cơ mà bạn sử dụng để di chuyển ruột.
• Đánh giá tốc độ cơ thắt hậu môn (nghiệm pháp tống xuất bóng): Thường được sử dụng cùng với đo áp lực hậu môn trực tràng, xét nghiệm này đo lượng thời gian cần thiết để bạn đẩy một quả bóng chứa đầy nước đặt trong trực tràng của bạn.
• Nội soi trực tràng có cản quang: Bạn có thể nuốt một viên nang có chứa chất đánh dấu cản quang hoặc thiết bị ghi hình không dây. Quá trình viên nang đi qua trực tràng của bạn sẽ được ghi lại trong vòng 24 đến 48 giờ và sẽ hiển thị trên phim X-quang.

>>>>>Xem thêm: Lợi ích của Lysine đối với mụn trứng cá

Các bệnh viện có chuyên khoa tiêu hóa uy tín

• Tại TP HCM: Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương,…
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Thu Cúc, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội,…

Bài viết trên đây đã khái quát về các nguyên nhân gây táo bón thường gặp. Mong rằng thông qua bài viết các bạn có thêm nhiều thông tin hữu ích về vấn đề này. Hãy chia sẻ bài viết đến gia đình, người thân cùng bạn bè nhé!

Nguồn tham khảo: Medical News Today, NIH