Các biện pháp bảo vệ sức khỏe trước ảnh hưởng của ô nhiễm không khí

Để bảo vệ sức khỏe gia đình trước tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng nghiêm trọng tại Việt Nam, bạn cần thực hiện những biện pháp nào? Khám phá ngay trong bài viết sau đây!

Bạn đang đọc: Các biện pháp bảo vệ sức khỏe trước ảnh hưởng của ô nhiễm không khí

Chỉ số ô nhiễm không khí ở Việt Nam đang gia tăng đáng kể, mang theo những hậu quả không lường trước được cho sức khỏe. Để đối phó hiệu quả với tình trạng này, hãy thực hiện những mẹo bảo vệ sức khỏe dưới đây:

Ô nhiễm không khí là gì?

Ô nhiễm không khí là quá trình biến đổi đặc tính tự nhiên của không khí do tác động của nhiều yếu tố hóa học, vật lý và sinh học. Các chất gây ô nhiễm đã được chứng minh ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, bao gồm: Hạt vật chất, hay còn gọi là bụi mịn (PM), Ozone (O3), Nitơ dioxide (NO2), Sulfur dioxide (SO2).

Những hạt vật chất có đường kính nhỏ hơn 10 và 2,5 micron (PM10 và PM2,5) đặc biệt nguy hiểm vì có thể xâm nhập sâu vào đường phổi và máu, gây ra các vấn đề về tim mạch và hô hấp. Năm 2013, Cơ quan Nghiên cứu Ung thư của WHO đã phân loại ô nhiễm không khí và hạt bụi mịn trong không khí vào nhóm chất gây ung thư.

Ô nhiễm không khí là quá trình biến đổi đặc tính tự nhiên của không khí do tác động của yếu tố hóa học, vật lý…

Ô nhiễm không khí sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

Mọi người hầu như đều tiếp xúc với không khí ô nhiễm. Mặc dù đã có nhiều biện pháp cải thiện chất lượng không khí, nhưng tác động tiêu cực đối với sức khỏe vẫn còn tồn tại rộng rãi trên thế giới, đặc biệt là ở các khu vực đang phát triển.

Chẳng hạn, mặc dù chất thải bụi mịn PM10 đã giảm, nhưng dân cư đô thị ở các nước châu Âu vẫn tiếp tục đối mặt với hóa chất độc hại trong không khí, với nồng độ cao hơn so với mức độ an toàn được WHO đề xuất hàng năm.

Ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến mọi người và là nguyên nhân thứ hai gây tử vong do các bệnh không truyền nhiễm, chỉ sau hút thuốc lá. Theo thống kê của WHO năm 2016, tại khu vực Châu Âu, có hơn 550 ngàn trường hợp tử vong do ô nhiễm không khí từ cả môi trường trong nhà và ngoài trời. Tiếp xúc ngắn hoặc dài hạn với ô nhiễm không khí có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả trẻ em và người lớn.

• Hít phải không khí ô nhiễm có thể gây ảnh hưởng nặng nề đến tăng trưởng và chức năng phổi ở trẻ em, cũng như làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp và làm nặng bệnh hen suyễn.
• Mất máu cơ tim cục bộ và đột quỵ là những nguyên nhân chính gây tử vong sớm do ô nhiễm không khí ở người lớn.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ô nhiễm không khí không chỉ liên quan đến bệnh tiểu đường, mà còn gắn liền với vấn đề rối loạn não bộ ở trẻ em (như học kém, phát triển chậm, tự kỷ, thiếu tập trung hoặc tăng động) và các vấn đề về thoái hóa thần kinh ở người lớn (bao gồm cả bệnh Alzheimer).

Ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến sức khỏe con người, gây nhiều bệnh nguy hiểm

Đo lường chất lượng không khí tại khu vực cư trú

Hiện nay, bạn có thể dễ dàng cập nhật tình hình chất lượng không khí ở thành phố, quận huyện của mình thông qua việc tra cứu trên Google, trang web của UBND thành phố hoặc theo dõi tin tức hàng ngày.

Hãy tải các ứng dụng như Air Quality, Air Matters, Air Quality Index BreezoMeter, Air Quality Real time AQI, Air Quality Index Near Me, AirNow để nhận thông báo và cập nhật trực tiếp trên điện thoại của bạn.

Cập nhật tình hình chất lượng không khí thông qua các ứng dụng như Air Quality, Air Matters…

Thường xuyên đeo khẩu trang

Đeo khẩu trang chất lượng đạt tiêu chuẩn, được chứng nhận bởi cơ quan chức năng, giúp chặn bụi mịn hiệu quả, ôm sát mũi và gương mặt, có gọng mũi. [1]

Sau khi đeo khẩu trang, tránh tháo ra giữa chừng, đặc biệt là khi ở khu vực ô nhiễm nặng và tránh sử dụng tay ngoáy mũi. Khi trẻ đi ngoài đường, hãy đeo khẩu trang và sau khi về nhà, rửa mũi họng bằng nước muối sinh lý để làm sạch đường hô hấp và giảm nguy cơ các bệnh đường hô hấp.

Gia đình ở các khu vực ô nhiễm cao nên giảm mở cửa sổ, cửa chính và sử dụng máy lọc không khí để giảm nồng độ không khí ô nhiễm.

Đeo khẩu trang chất lượng đạt tiêu chuẩn, được chứng nhận bởi cơ quan chức năng

Uống đủ nước

Nước làm loãng niêm dịch mũi giúp dẫn lưu mũi xoang nhanh chóng, hạn chế vi khuẩn và bụi bẩn trong đường hô hấp hiệu quả hơn. Trong khi đó, nước ấm có thể giúp làm sạch cổ họng và phá vỡ chất nhầy. Điều này là nhờ vào hơi nóng sẽ làm mềm và loãng chất nhầy.

Để đảm bảo sức khỏe, hãy duy trì việc uống đủ nước mỗi ngày. Người lớn và trẻ em từ 10 tuổi trở lên nên tiêu thụ khoảng 1.5 – 2.5 lít nước mỗi ngày.

Hãy bắt đầu mỗi ngày bằng việc uống 1 cốc nước ấm để giữ cho cổ họng không bị khô và tránh nước đá lạnh, những đồ uống có thể gây kích thích và viêm nhiễm họng.

Người lớn và trẻ em từ 10 tuổi trở lên nên uống khoảng 1,5 – 2,5 lít nước mỗi ngày

Vệ sinh phòng ở và nhà cửa

Việc thường xuyên vệ sinh và duy trì sự thông thoáng cho phòng ở, nhà cửa không chỉ tạo ra một môi trường sống sạch sẽ mà còn giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh đường hô hấp.

Khi loại bỏ bụi bẩn và tạo điều kiện không gian thoải mái, bạn có thể hỗ trợ sức khỏe của hệ hô hấp, đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nguy cơ ô nhiễm môi trường hiện nay.

Thường xuyên vệ sinh và duy trì sự thông thoáng cho phòng ở, nhà cửa

Giảm thiểu tiếp xúc với không khí ô nhiễm

Khi chất lượng không khí ở nơi bạn sống giảm xuống hoặc ở mức báo động cam, đỏ, an toàn hàng đầu là ở trong nhà nhiều hơn. Việc tiếp xúc với không khí ô nhiễm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe như bệnh phổi, truỵ tim, hen suyễn.

Nếu phải ra đường thì cần đeo khẩu trang lọc bụi, kính mắt, che chắn cơ thể cẩn thận. Khi lái xe ô tô, sử dụng máy lọc không khí mini trong xe.

Mua và lắp đặt máy lọc không khí trong nhà, đặc biệt là ở các phòng chung và phòng ngủ. Sử dụng tấm chống bụi ô nhiễm ở cửa sổ và quạt thông gió nếu môi trường xung quanh thường xuyên có chất lượng không khí kém.

Khám sức khỏe định kỳ

Việc thăm khám bác sĩ định kỳ để theo dõi sự phát triển của bất kỳ vấn đề nào liên quan đến hô hấp và đồng thời thực hiện các xét nghiệm quan trọng như đo huyết áp, xét nghiệm máu và kiểm tra chức năng nội tiết.

Thực hiện các kiểm tra định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn và tăng cường khả năng ngăn ngừa bệnh tật.

Kiểm tra định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe và tăng cường khả năng ngăn ngừa bệnh tật

Vệ sinh mũi hằng ngày

Làm sạch mũi mỗi ngày, nên làm sạch mũi vào buổi sáng sau khi đánh răng và buổi tối trước khi đi ngủ, làm sạch 3 lần mỗi bên mũi. Làm sạch mũi vào buổi sáng để loại bỏ dịch tiết tích tụ do độ ẩm cao và nhiệt độ thấp. Làm sạch mũi vào buổi tối giúp loại bỏ bụi bẩn sau một ngày tiếp xúc với không khí ô nhiễm.

Sử dụng dung dịch xịt mũi nước biển sâu giúp làm sạch mũi hiệu quả hơn, đẩy sâu nước vào các ngóc ngách mũi, loại bỏ tác nhân ô nhiễm từ bên trong, giúp ngăn chặn viêm mũi và viêm xoang.

Tìm hiểu thêm: Có nên đi khám hậu Covid-19 không? Khám ở đâu tốt? Gói khám gồm những gì?

Vệ sinh mũi hàng ngày nhằm loại bỏ tác nhân ô nhiễm từ bên trong

Chế độ ăn uống khoa học

Duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh, chất lượng với các thực phẩm bổ dưỡng sẽ giúp nâng cao sức khỏe của phổi, tăng cường khả năng đề kháng trước các tác nhân có hại từ không khí ô nhiễm:

• Lựa chọn thực phẩm giàu vitamin A và beta-carotene, những dưỡng chất này giúp hình thành và củng cố các màng cơ bao quanh khí quản và cuống phổi, giúp các bộ phận này “cứng cáp” trước sự xâm nhập của tác nhân lạ.. Bạn có thể tìm thấy chúng đặc biệt nhiều trong bơ thực vật, khoai lang, cà rốt và gan.
• Lựa chọn thực phẩm giàu vitamin C là quan trọng cho sức khỏe của xương, mô liên kết, cơ bắp và mạch máu, giúp cơ thể duy trì sức khỏe tốt hơn. Bạn có thể thêm vào chế độ ăn hàng ngày những thực phẩm như cam, dâu, xoài, nho, súp lơ và đu đủ.
• Chọn thực phẩm giàu vitamin E để bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương tế bào và tăng cường hệ miễn dịch. Bạn có thể thêm vào chế độ ăn hàng ngày các thực phẩm như rau xanh, hạt nguyên cám, lòng đỏ trứng, bơ và dầu thực vật.
• Tăng cường khoáng chất selenium trong chế độ ăn giúp bảo vệ gan và phổi khỏi tác động của gốc tự do. Bạn có thể thêm vào khẩu phần ăn hàng ngày các thực phẩm giàu selenium như trứng, hành tây, tỏi, hạt nguyên cám và cá.

Lưu ý: Hạn chế đồ ăn uống lạnh, vì chúng có thể gây biến động nhiệt độ vòm họng đột ngột, tạo điều kiện thuận lợi cho virus và vi khuẩn phát triển, gây tổn thương và ảnh hưởng đến sức khỏe.

Lưu ý khi dùng điều hòa

Sử dụng máy điều hòa cần tuân thủ hướng dẫn, duy trì nhiệt độ và độ ẩm phòng ổn định, đồng thời thường xuyên vệ sinh máy để bộ lọc hoạt động hiệu quả hơn.

Để bảo vệ sức khỏe của trẻ khi sử dụng điều hòa, bố mẹ khi lắp đặt không để luồng khí lạnh thổi trực tiếp vào giường của trẻ nên đắp chăn mỏng khi dùng điều hòa và duy trì nhiệt độ phòng từ 26 – 28 độ C ban ngày và 27 – 28 độ C ban đêm, không nên đặt mức nhiệt độ quá thấp. Muốn cho trẻ sơ sinh nằm trong phòng có điều hòa, hãy tham vấn ý kiến với bác sĩ trước.

Dùng máy điều hòa cần tuân thủ hướng dẫn, duy trì nhiệt độ và độ ẩm phòng ổn định

Không hút thuốc

Không hút thuốc là yếu tố quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe và ngăn chặn các vấn đề liên quan đến hô hấp và tim mạch.

Ngoài việc giảm nguy cơ mắc các bệnh hô hấp như viêm phế quản, ung thư phổi, đồng thời còn giúp cải thiện tuần hoàn máu, làm giảm áp lực lên tim và hệ tuần hoàn, từ đó giảm nguy cơ tim mạch và đột quỵ. Điều này giúp bạn có làn da khỏe mạnh hơn và hơi thở tự nhiên, tăng cường năng suất lao động và chất lượng cuộc sống.

Không hút thuốc để giúp bảo vệ sức khỏe và ngăn chặn những vấn đề liên quan đến hô hấp và tim mạch

Hạn chế sử dụng than tổ ong, củi, đốt rơm rạ

Hạn chế sử dụng than tổ ong, củi và đốt rơm rạ là quyết định đúng đắn để giảm lượng khói và bụi mịn gây ô nhiễm không khí.

Đối với sức khỏe của hệ hô hấp, việc này giảm nguy cơ mắc các vấn đề như viêm phế quản, bệnh phổi mạn tính và các vấn đề khác liên quan đến không khí ô nhiễm từ việc đốt cháy các nguồn nhiên liệu này. Bạn có thể thay thế bằng bếp điện, bếp từ hoặc bếp ga.

Không sử dụng than tổ ong, củi và đốt rơm rạ để giảm lượng khói và bụi mịn gây ô nhiễm không khí

Thận trọng những người nhạy cảm với chất ô nhiễm không khí

Thận trọng với những người nhạy cảm với các chất ô nhiễm trong không khí (trẻ em, phụ nữ mang thai, người mắc bệnh hô hấp, tim mạch, người cao tuổi): [1]

• Tránh xa nguồn ô nhiễm: phương tiện giao thông, công trình xây dựng và khu vực đốt than, củi, rơm rạ.
• Khi không khí ô nhiễm, nếu có triệu chứng (như sốt, viêm mũi họng, viêm phổi phế quản, huyết áp, tim mạch…) hoặc bệnh cấp tính, hãy đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị.
• Tăng cường dinh dưỡng nâng cao thể trạng và sức đề kháng.
• Nên chú ý giữ ấm cơ thể về mùa đông, tránh bị nhiễm lạnh đột ngột.
• Người mắc bệnh hô hấp, tim mạch cần tuân thủ điều trị và đến ngay cơ sở y tế khi có dấu hiệu khó chịu hoặc nặng lên.

Tham gia trồng cây xanh

Việc trồng cây xanh không chỉ mang lại lợi ích ngăn chặn bụi và làm sạch không khí mà còn góp phần vào việc giữ ẩm cho môi trường xung quanh, tạo ra một không gian sống trong lành và thư giãn.

Cây xanh còn giúp duy trì sự cân bằng sinh thái, hấp thụ CO2, giảm nhiệt độ môi trường đồng thời tạo nên một môi trường sống tốt cho nhiều loài động và thực vật khác nhau. Hãy trồng cây xanh để chăm sóc môi trường và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Trồng cây xanh mang lại nhiều lợi ích như ngăn chặn bụi và làm sạch không khí

Biện pháp để cải thiện chất lượng không khí là gì?

Để cải thiện không khí, chúng ta cần xử lý nguồn gốc ô nhiễm từ nông nghiệp, công nghiệp, giao thông và xử lý chất thải.

Hạn chế đốt rác, nhiên liệu rắn và hút thuốc lá cũng là cách quan trọng. Mặc dù một số biện pháp đã được thực hiện, nhưng cần sự hợp tác từ mọi người để giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí. [1]

• Đảm bảo mọi người có đủ năng lượng sạch để nấu ăn, sưởi ấm và chiếu sáng gia đình.
• Ưu tiên dùng các phương tiện công cộng như xe buýt, xe đạp, xe điện, đi bộ.
• Khuyến khích sử dụng năng lượng hiệu quả trong các tòa nhà, góp phần tạo thành phố xanh, giảm áp lực và tiết kiệm năng lượng.
• Tăng cường việc sử dụng nguồn năng lượng mặt trời, năng lượng gió, thủy điện.
• Đầu tư lắp đặt hệ thống lọc khí ở những khu vực ô nhiễm cao giúp giảm tiếp xúc với hóa chất độc hại.
• Tham gia hỗ trợ và tài trợ các tổ chức bảo vệ môi trường, đồng thời xử lý nghiêm khắc các hành vi và tổ chức gây ra ô nhiễm không khí.
• Đưa ra chiến lược giảm thiểu chất thải, tái chế, phân loại rác thải.

Bộ Y tế đưa 14 khuyến cáo đối phó ô nhiễm không khí

Bác sĩ khuyên bạn nên thực hiện khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị các bệnh do ô nhiễm, tránh tình trạng trở nặng và bảo vệ sức khỏe của mình.

Xem thêm

>>>>>Xem thêm: 10 công dụng của tinh bột nghệ và cách uống tinh bột nghệ