Ảnh hưởng trực tiếp của virus Covid-19 trên gan

Covid-19 là mối đe dọa với những đối tượng có tình trạng bệnh lý tiềm ẩn nghiêm trọng. Vậy ảnh hưởng trực tiếp của virus Covid-19 trên gan như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu kĩ hơn về vấn đề này qua bài viết dưới đây nhé.

Bạn đang đọc: Ảnh hưởng trực tiếp của virus Covid-19 trên gan

Covid-19 gây tổn thương gan như thế nào?

Gan chịu những tổn thương đáng kể do Covid-19, bao gồm nhiều tác động tiềm ẩn như sau:

Tác động trực tiếp lên gan

Virus SARS-CoV-2 có khả năng tấn công trực tiếp một loại enzym chuyển Angiotensin II, tồn tại trong 2.6% tế bào gan và 59.7% tế bào mật.

Một nghiên cứu gần đây cũng đã phát hiện rằng, 11 ngày sau khi xét nghiệm âm tính, 50% số bệnh nhân từng bị nhiễm virus vẫn mang virus trong mẫu phân của mình. Điều này chứng minh rằng virus SARS-CoV-2 có thể nhân lên trong hệ tiêu hóa và gan. [1]

Bên cạnh đó, khi phát hiện sự xâm nhập của virus gây bệnh Covid-19, tế bào Kupffer, một loại tế bào thường trú trong gan, sẽ tạo ra một loạt các chất gây viêm để tiêu diệt virus, đặc biệt là chất Interleukin. Quá trình này diễn ra liên tục trong thời gian dài, làm tổn thương tế bào gan và gây tăng viêm, dẫn đến hủy hoại tế bào gan nhanh chóng.

Virus Covid-19 ảnh hưởng trực tiếp trên gan

Thêm vào đó, việc sử dụng thuốc có thể gây tổn thương lên gan:

• Thuốc khi vào cơ thể, bất kể qua con đường nào, đều được xử lý tại gan. Khi thuốc tích tụ quá nhiều hoặc không được chuyển hoá qua hệ thống enzyme Cytochrome P450 ở gan, có thể gây ra ngộ độc thuốc và tấn công gan, từ đó gây viêm gan.
• Trong quá trình điều trị Covid-19, sử dụng những loại thuốc như paracetamol hoặc các loại thuốc kháng viêm Corticosteroid có thể gây tổn thương chức năng gan. Tổn thương gan tăng khi sử dụng Corticosteroid quá liều vì nó có thể gây viêm gan, gan nhiễm mỡ và gây tổn thương gan khó phục hồi.
• Ngoài ra, sử dụng quá liều một số thuốc làm gan giảm chuyển hóa, hoạt chất trong thuốc tạo thành độc tố hủy hoại gan. Kết quả là người bệnh mắc viêm gan kéo dài và khi không được điều trị, có thể dẫn đến xơ gan, suy gan và thậm chí ung thư gan.

Cuối cùng, khi bị nhiễm độc, chức năng gan suy giảm hoặc gặp các bệnh lý khác, gan không thể hoạt động hiệu quả trong vai trò của nó.

Khi khả năng khử độc và chuyển hóa bị suy giảm, dẫn đến giảm khả năng tiết mật. Tất cả những vấn đề này là nguyên nhân khiến nhiều người sau Covid-19 gặp tình trạng táo bón, nôn, tiêu chảy, khó tiêu và ợ hơi…

Mắc phải cơn bão Cytokine

Phản ứng viêm nặng trong Covid-19 có thể gây tổn thương gan. Đặc biệt, sự xuất hiện của cơn bão Cytokine nhanh chóng làm tình trạng bệnh tiến triển xấu đi, gây suy đa tạng và viêm nhiễm toàn thân. Điều này có thể gây tổn thương thứ phát cho gan.

Cơn bão Cytokines xảy ra khi hệ miễn dịch phản ứng quá mức

Đối với những người mắc bệnh gan mạn tính

Tổn thương gan ở bệnh nhân mắc Covid-19 và bệnh gan mãn tính nguy hiểm hơn so với người không mắc bệnh gan. Nhóm bệnh nhân này có tỉ lệ nhập viện và tử vong cao hơn nhóm không mắc bệnh gan rất nhiều. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng bệnh gan mãn tính có thể làm cho bệnh Covid-19 trở nên nặng nề hơn. [2]

Người mắc bệnh gan mãn tính thường bị Covid-19 nặng hơn người bình thường

Ảnh hưởng trực tiếp của nhiễm virus trên gan

Gần đây, thông qua phản ứng chuỗi polymerase phiên mã ngược định lượng, đã xác định được rằng ARN của SARS-CoV-2 hiện diện rộng rãi trong các cơ quan khác ngoài hệ hô hấp, bao gồm gan và thận.

Mặc dù chưa quan sát thấy hình ảnh viêm gan điển hình, nhưng tác động trực tiếp của SARS-CoV-2 lên tế bào gan và tình trạng dinh dưỡng tại đó được coi là cơ chế cơ bản gây tổn thương gan liên quan đến Covid-19.

Một yếu tố quan trọng trong sự tồn tại của virus là sự có mặt của các thụ thể virus trên bề mặt tế bào chủ. Sự xâm nhập của SARS-CoV-2 vào tế bào diễn ra thông qua protein đột biến (S) của virus, được phân cắt bởi các enzyme protease serine xuyên màng 2/4 và tương tác đặc hiệu với enzyme chuyển đổi angiotensin 2 (ACE2) trong cơ thể con người.

Theo Human Protein Atlas, ACE2 được biểu hiện mạnh ở phổi (tế bào phế nang loại II), ruột và túi mật, trong khi gan có ít ACE2 hơn. Sau khi phân tích các kiểu biểu hiện của ACE2, các tế bào nội mô hình sin cho thấy ACE2 âm tính, trong khi protein này được tìm thấy trong tế bào nội mô tĩnh mạch gan và tĩnh mạch cửa.

Mức độ biểu hiện của ACE2 trong mô ống mật tương đương với tế bào phế nang, cao gần 20 lần so với tế bào gan. Đáng chú ý, nghiên cứu đã tiết lộ rằng sự biệt hóa và tăng sinh bù trừ của các tế bào gan có nguồn gốc từ tế bào ống mật, dẫn đến việc điều chỉnh biểu hiện ACE2 trong gan. Đây có thể là cơ chế cơ bản gây tổn thương gan do Covid-19. [1]

Tìm hiểu thêm: Dấu hiệu nhiễm HIV ở nam giới sớm nhất để điều trị hiệu quả

Thụ thể ACE2 biểu hiện mạnh ở phổi

Mức độ biểu hiện của ACE2 trên tế bào gan được quy định bởi nhiều yếu tố

Mức độ biểu hiện của ACE2 trên tế bào gan được điều chỉnh bởi nhiều yếu tố quan trọng. Các nghiên cứu trên chuột và con người đã xác nhận sự tăng biểu hiện ACE2 trong gan khi gan bị xơ hóa/xơ gan, giải thích tại sao bệnh nhân mắc bệnh gan mãn tính trước đó có nguy cơ cao hơn bị tổn thương gan khi mắc Covid-19.

Tình trạng thiếu oxy, thường xuất hiện trong các trường hợp Covid-19 nặng là do mức độ biểu hiện của ACE2. Điều này giải thích vì sao SARS-CoV-2 chủ yếu lây nhiễm bên ngoài phổi ở các bệnh nhân có suy hô hấp cấp tính và các tình trạng thiếu oxy khác.

Đáng chú ý, protein S trong SARS-CoV-2 có thể có hiệu lực tăng lên khi được kích hoạt bởi protein trypsin, một loại protein thường có mặt trong tế bào gan.

Thử nghiệm lâm sàng của Fantini và đồng nghiệp đã chỉ ra rằng ganglioside (GM1) có thể là một mục tiêu khác ảnh hưởng đến tương tác giữa protein S và ACE2, sử dụng phương pháp mô hình hóa cấu trúc và phân tử.

Trước sự tiến bộ trong nghiên cứu, dự kiến sẽ có những hiểu biết mới về phân tử và các phương pháp điều trị liên quan đến tương tác giữa protein S và ACE2.

Mức độ biểu hiện ACE2 trên gan được điều chỉnh bởi nhiều yếu tố

Điều trị tổn thương gan do Covid gây ra

Tổn thương gan do Covid-19 có thể coi là một di chứng sau bệnh. Để quản lý tổn thương gan này, cần ngăn chặn phản ứng viêm và điều chỉnh lượng oxy trong máu.

Đa số bệnh nhân mắc tổn thương gan do Covid-19 chỉ gặp phải tình trạng tạm thời và không cần điều trị, vì chức năng gan sẽ hồi phục sau một thời gian. Tuy nhiên, những bệnh nhân có tổn thương gan rõ ràng có thể được xem xét để sử dụng thuốc chống viêm, chống vàng da hoặc bảo vệ gan.

Bệnh nhân mắc Covid-19 kết hợp với xơ gan có tỷ lệ tử vong tương đối cao. Hiện vẫn chưa rõ liệu sự kết hợp với viêm gan B hoặc ghép gan có làm bệnh Covid-19 trở nên nghiêm trọng hơn hay không. Do đó, để giảm tổn thương gan ở bệnh nhân mắc Covid-19, cần sử dụng thuốc một cách thận trọng để không tăng thêm gánh nặng cho gan.

Nếu sau khi mắc Covid-19, bệnh nhân có các triệu chứng bất thường trên da hoặc đường tiêu hóa, tốt nhất nên thăm khám bác sĩ để được đánh giá chính xác. Điều này giúp phát hiện sớm tổn thương gan do Covid-19 gây ra và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp để bảo vệ chức năng gan tốt hơn.

>>>>>Xem thêm: Nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch thừng tinh và cách điều trị

Sử dụng thuốc thận trọng để tránh tổn thương trên gan

Khi nào cần gặp bác sĩ

Dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Người bệnh cần đến các cơ sở y tế để thăm khám và điều trị nếu có một số triệu chứng sau:

• Mệt mỏi, chán ăn.
• Có thể cảm thấy tức nhẹ vùng gan.
• Da mặt bị sạm đen.

Nơi khám chữa bệnh uy tín

Khi gặp phải các vấn đề về gan hoặc cần nhận được sự thăm khám chuyên môn từ bác sĩ, bạn có thể tham khảo một số bệnh viện uy tín như:

• Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Việt Pháp,…
• Tại Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại Học Y dược TP. HCM, Bệnh viện Nhân Dân 115,…

Trên đây là những thông tin về ảnh hưởng trực tiếp của virus COVID-19 trên gan. Hãy cẩn trọng khi sử dụng thuốc để hạn chế tối đa sự tổn thương xảy ra trên gan. Chia sẻ bài viết này tới người thân và bạn bè nếu thấy hữu ích bạn nhé.