Xét nghiệm tinh dịch đồ là gì? Phân tích kết quả xét nghiệm – Xem ngay

Xét nghiệm tinh dịch đồ có nhiều ứng dụng trong y học. Cùng Kenshin tìm hiểu kiến thức về quy trình xét nghiệm tinh dịch đồ thông thường và cách đọc hiểu kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ nhé.

Bạn đang đọc: Xét nghiệm tinh dịch đồ là gì? Phân tích kết quả xét nghiệm – Xem ngay

Xét nghiệm tinh dịch đồ là gì?

Tinh dịch là chất lỏng được tiết ra từ dương vật của nam giới khi xuất tinh. Tinh dịch chứa tinh trùng và các chất khác (chất dịch, đường, protein, chất khoáng), trong đó tinh trùng là tế bào sinh sản của nam giới. Tinh trùng có hình dạng đặc biệt, cho phép di chuyển và thụ tinh với trứng.

Xét nghiệm tinh dịch đồ hay còn gọi là phân tích tinh dịch (semen analysis) là xét nghiệm phân tích mức độ khỏe mạnh và khả năng tồn tại của tinh trùng. Xét nghiệm này đo lường 3 yếu tố chính ảnh hưởng đến sự khỏe mạnh của tinh trùng, đó là:

• Số lượng tinh trùng.
• Hình dạng tinh trùng.
• Sự chuyển động của tinh trùng.

Để đánh giá sự khỏe mạnh của tinh trùng, thường tiến hành hai hoặc ba xét nghiệm tinh dịch đồ riêng biệt, mỗi xét nghiệm nên cách nhau ít nhất 7 ngày và thực hiện trong vòng 2 – 3 tháng. Vì số lượng tinh trùng có thể dao động mỗi ngày, tốt nhất nên lấy giá trị trung bình của các kết quả xét nghiệm riêng biệt.

Tại sao phải xét nghiệm tinh dịch đồ?

Kiểm tra vô sinh nam

Xét nghiệm tinh dịch đồ thường được khuyến cáo thực hiện ở những cặp đôi gặp khó khăn trong việc thụ thai. Xét nghiệm này sẽ giúp xác định xem người nam giới có bị vô sinh hay không. Ngoài ra, xét nghiệm còn giúp phát hiện nguyên nhân đằng sau vô sinh ở người nam giới như số lượng tinh trùng ít hoặc do rối loạn chức năng tinh trùng.

Kiểm tra thắt ống dẫn tinh trùng

Xét nghiệm tinh dịch đồ dùng để kiểm tra sự thành công của phẫu thuật thắt ống dẫn tinh. Khi thắt ống dẫn tinh, các ống dẫn tinh trùng từ tinh hoàn đến dương vật bị bịt kín như một biện pháp kiểm soát sinh sản vĩnh viễn.

Sau khi thắt ống dẫn tinh, nam giới nên đi phân tích tinh trùng trong vòng ba tháng để đảm bảo rằng tinh trùng không có mặt trong tinh dịch của họ.

Xét nghiệm tinh dịch đồ được thực hiện như thế nào?

Chuẩn bị

Để chuẩn bị được mẫu tinh dịch cho kết quả chính xác, người nam giới nên:

• Tránh xuất tinh trong vòng 24 – 72 giờ trước khi làm xét nghiệm.
• Tránh sử dụng thức uống có cồn hoặc cafein trong vòng 2 – 5 ngày trước khi lấy mẫu xét nghiệm.
• Tạm ngưng sử dụng những vị thuốc cổ truyền như cúc tím (Echinacea) theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Tạm ngưng sử dụng nhóm thuốc hormone theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Người được làm xét nghiệm tốt nhất nên trao đổi với bác sĩ về bất kỳ loại thuốc nào mình đang sử dụng để có sự chuẩn bị tốt nhất.

Lấy mẫu

Có 4 cách để lấy mẫu chứa tinh dịch, gồm có:

• Thủ dâm.
• Quan hệ tình dục bằng bao cao su.
• Quan hệ tình dục và xuất tinh ngoài âm đạo.
• Xuất tinh được kích thích bằng điện.

Trong 4 phương pháp, thủ dâm được ưu tiên sử dụng.

Để chuẩn bị mẫu chứa tinh dịch một cách tốt nhất, có 2 yếu tố cần được xem xét.

• Mẫu tinh dịch phải được bảo quản ở nhiệt độ bình thường của cơ thể người. Nếu tinh dịch ở môi trường quá ấm hoặc quá lạnh, kết quả xét nghiệm sẽ có khả năng không chính xác. Ngoài ra, một nghiên cứu cho thấy có thể bảo quản mẫu tinh dịch ở nhiệt độ ít nhất 20 độ C mà không làm ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.[1]
• Mẫu tinh dịch tốt nhất nên được thu thập ở cơ sở xét nghiệm. Tuy nhiên, việc lấy mẫu tại nhà có thể giúp bệnh nhân đỡ căng thẳng hơn. Trong trường hợp này, mẫu chứa tinh dịch phải được đưa đến cơ sở xét nghiệm trong vòng 30 – 60 phút sau khi được tiết khỏi cơ thể.

Kiểm tra các yếu tố có thể làm sai lệch kết quả

Một số yếu tố có thể làm ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm, bao gồm:

• Tinh dịch có tiếp xúc với thuốc diệt tinh trùng.
• Sai sót của kỹ thuật viên phòng thí nghiệm.
• Mẫu chứa tinh dịch bị nhiễm bẩn.
• Khi nam giới đang bị ốm (bệnh) hoặc đang căng thẳng.

Hiện nay, chưa có báo cáo về sự nguy hiểm cho bệnh nhân trong khi thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ. Vì vậy, người bệnh có thể yên tâm khi làm xét nghiệm.

Nếu kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ không nằm trong phạm vi bình thường và không có sai sót trong khi lấy mẫu xét nghiệm, có thể xem xét liệu bệnh nhân có đang sử dụng các chất như:

• Chất chứa cồn, caffein.
• Thuốc có nguồn gốc thực vật (như St. John’s wort hay còn gọi là cây ban âu).
• Thuốc có khả năng làm giảm số lượng tinh trùng (như cimetidin).
• Thuốc lá.

Những chất này có khả năng làm ảnh hưởng đến số lượng tinh trùng nên cần được phát hiện nếu người bệnh có sử dụng trong khi làm xét nghiệm tinh dịch đồ.

Kết quả xét nghiệm bình thường như thế nào?

Hình dạng tinh trùng

Nếu hơn 50% tinh trùng có hình dạng bình thường thì kết quả hình dạng tinh trùng được xem là bình thường. Nếu một người đàn ông có hơn 50% tinh trùng hình dạng bất thường, khả năng sinh sản của anh ấy có thể bị suy giảm.

Xét nghiệm tinh dịch đồ có thể xác định những bất thường ở đầu, phần giữa hoặc đuôi của tinh trùng. Tinh trùng bất thường sẽ không thể thụ tinh hiệu quả với trứng.

Tìm hiểu thêm: Mạch nha là gì? 4 công dụng mạch nha tốt cho sức khỏe

Sự chuyển động của tinh trùng

Để có kết quả bình thường, hơn 50% tinh trùng phải di chuyển bình thường trong một giờ sau khi xuất tinh. Ngoài ra theo Trung tâm Sinh sản New England (Fertility Centers of New England), sự chuyển động lớn hơn 40% được xem là bình thường.[2]

Sự di chuyển của tinh trùng, hay khả năng vận động là rất quan trọng đối với khả năng sinh sản vì tinh trùng phải di chuyển để thụ tinh với trứng. Sự di chuyển của tinh trùng có thể được đánh giá trên thang điểm từ 0 đến 4. Điểm 0 có nghĩa là tinh trùng không di chuyển và điểm 3 hoặc 4 thể hiện sự di chuyển tốt.

Độ pH

Độ pH của mẫu tinh dịch nên trong khoảng 7.2 – 7.8 để cho kết quả bình thường. Nếu pH mẫu thử lớn hơn 8.0, người lấy mẫu tinh dịch có khả năng đang bị nhiễm trùng. Khi pH mẫu thử nhỏ hơn 7.0, mẫu tinh dịch có thể đã bị làm bẩn hoặc đường đi của tinh trùng trong ống dẫn tinh đã bị tắc.

Thể tích tinh dịch

Bình thường thể tích tinh dịch phải lớn hơn 2ml. Lượng tinh dịch thấp có thể cho thấy người nam giới có ít tinh trùng để thụ tinh với trứng. Nếu thể tích tinh dịch quá lớn cũng có thể có nghĩa là lượng tinh trùng hiện tại đang bị loãng.

Độ hóa lỏng

Tinh dịch ban đầu khá đặc, khả năng chuyển sang dạng lỏng như nước sẽ giúp tinh trùng di chuyển. Bình thường sự hóa lỏng tinh dịch phải mất 15 đến 30 phút. Nếu tinh dịch không hóa lỏng trong vòng 15 đến 30 phút, khả năng sinh sản có thể bị ảnh hưởng.

Số lượng tinh trùng

Số lượng tinh trùng bình thường nên từ 20 triệu đến hơn 200 triệu trong mỗi ml tinh dịch. Tổng lượng tinh trùng trong mỗi lần xuất tinh bình thường là lớn hơn hoặc bằng 39 triệu tinh trùng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), giá trị này bình thường nằm trong khoảng từ 39 đến 928 triệu tinh trùng.[3]

Số lượng tinh trùng còn được gọi là nồng độ tinh trùng. Nếu con số này thấp, việc thụ thai có thể khó khăn hơn.

Màu sắc tinh dịch

Màu sắc tinh dịch phải từ trắng đến xám và trắng đục. Tinh dịch có màu nâu đỏ có thể cho thấy sự hiện diện của máu, trong khi màu vàng có thể cho thấy người nam giới bị vàng da hoặc là do một tác dụng phụ của thuốc nếu đang sử dụng thuốc trong khi làm xét nghiệm.

Kết quả xét nghiệm bất thường phản ánh điều gì?

Tinh trùng không khỏe mạnh có thể dẫn đến khó khăn khi gặp trứng và khó thụ tinh. Các kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ bất thường có thể cho thấy khả năng người nam giới đang ở trong các trường hợp sau:

• Vô sinh.
• Nhiễm trùng.
• Mất cân bằng nội tiết (lượng testosterone thấp).
• Đái tháo đường.
• Khiếm khuyết về gen di truyền.
• Tiếp xúc với tia phóng xạ.

Nếu xét nghiệm tinh dịch đồ cho kết quả bất thường, bác sĩ có thể chỉ định thêm một số xét nghiệm bổ sung như:

• Xét nghiệm gen di truyền.
• Xét nghiệm hormone.
• Xét nghiệm nước tiểu sau khi xuất tinh.
• Sinh thiết mô tinh hoàn.
• Xét nghiệm tế bào miễn dịch kháng tinh trùng.

>>>>>Xem thêm: Chăm sóc sức khỏe cho mẹ bầu trong mùa dịch COVID-19

Xét nghiệm tinh dịch đồ có vai trò quan trọng trong phát hiện khả năng vô sinh ở nam giới và kiểm tra sự thành công của phẫu thuật thắt ống dẫn tinh. Hãy chia sẻ bài viết để người thân và bạn bè cùng biết thông tin này nhé!

Nguồn: Healthline, Cleveland Clinic