Quai bị có lây không? 4 nguy cơ lây nhiễm và biện pháp phòng ngừa

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra, ảnh hưởng chủ yếu đến tuyến nước bọt và có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh quai bị, nguy cơ lây nhiễm và cách phòng ngừa hiệu quả nhé!

Bạn đang đọc: Quai bị có lây không? 4 nguy cơ lây nhiễm và biện pháp phòng ngừa

Bệnh quai bị là gì?

Bệnh quai bị là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus quai bị (Mumps virus) thuộc họ Paramyxoviridae gây ra. Bệnh thường xảy ra ở trẻ em (5 – 9 tuổi) nhưng cũng có thể lây sang người lớn.

Bệnh có thể xuất hiện quanh năm, nhưng thường tập trung chủ yếu vào mùa thu đông, khí hậu lạnh hoặc các khu vực đông dân cư.

Bệnh quai bị ảnh hưởng chủ yếu đến tuyến nước bọt mang tai, gây sưng đau ở một hoặc cả hai bên khuôn mặt, làm cho người bệnh khó khăn trong việc nhai, nuốt và nói.

Bệnh có thể dẫn đến viêm tuyến sinh dục, viêm màng não, viêm tụy và một số biến chứng khác nếu không được điều trị kịp thời.[1]

Bệnh quai bị do virus quai bị gây viêm tuyến nước bọt mang tai

Bệnh quai bị nguy hiểm không?

Bệnh quai bị không phải là bệnh gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng có thể để lại những biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Biến chứng ở nữ

Phụ nữ mắc quai bị có thể dẫn tới viêm buồng trứng với các dấu hiệu như đau bụng, rong kinh. Đặc biệt, phụ nữ mang thai mắc quai bị trong 3 tháng đầu có thể bị sảy thai hoặc thai chết lưu.

Tỉ lệ 7% phụ nữ bị mắc biến chứng viêm buồng trứng nhưng hiếm khi gây ra hiện tượng không thể có con.

Quai bị có thể gây biến chứng viêm buồng trứng ở nữ giới

Biến chứng ở nam

Khi bị quai bị, 20 – 35% nam giới trưởng thành có thể gặp phải biến chứng viêm tinh hoàn, thường xuất hiện sau khi tuyến mang tai sưng lên 7 – 10 ngày, nhưng đôi khi cũng có thể xảy ra sớm hơn hoặc cùng lúc.

Khoảng 50% người bị viêm tinh hoàn thì tinh hoàn sẽ bị teo dần và có nguy cơ giảm khả năng sinh sản do số lượng tinh trùng giảm.

Viêm tinh hoàn do quai bị là một biến chứng nguy hiểm của bệnh quai bị

Các biến chứng khác

Ngoài các biến chứng trên đường sinh dục, quai bị còn có thể gây nên các vấn đề khác như:

• Nhồi máu phổi là tình trạng khi một vùng phổi bị thiếu máu nuôi dưỡng, có thể dẫn đến hoại tử mô phổi.
• Viêm tụy là biểu hiện nặng của quai bị, tỷ lệ mắc bệnh từ 3% đến 7%. Bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng như đau bụng, buồn nôn và có thể tụt huyết áp.
• Một số biến chứng khác như: viêm cơ tim, viêm tuyến giáp, viêm tuyến lệ, viêm thần kinh thị giác (gây giảm thị lực tạm thời), viêm thanh khí phế quản, viêm phổi, rối loạn chức năng gan và xuất huyết do giảm tiểu cầu.

Bệnh viêm tuỵ gây đau thượng vị, đau dữ dội, buồn nôn, đầy bụng, tiêu chảy

Bệnh quai bị có lây không?

Nguồn lây

Người bệnh quai bị là nguồn lây duy nhất. Họ có thể lây truyền virus cho người khác khi ho, hắt hơi, nói chuyện, khạc nhổ hoặc tiếp xúc gần. Khi đó, virus quai bị sẽ bám vào niêm mạc mũi miệng, kết mạc và xâm nhập vào nội tạng thông qua đường máu, gây bệnh cho người bị nhiễm.

Bệnh quai bị chủ yếu sẽ lây theo đường hô hấp

Đối tượng

Những người chưa được tiêm vắc-xin phòng quai bị hoặc chưa mắc bệnh quai bị trước đó là những đối tượng dễ bị nhiễm virus quai bị nhất.

Trẻ em từ 6 tháng tuổi là nhóm có nguy cơ nhiễm quai bị cao nhất hoặc những người sống chung, làm việc, học tập với người bệnh quai bị cũng có nguy cơ lây nhiễm cao.

Vì quai bị lây qua đường hô hấp nên dịch bệnh thường bùng phát ở những nơi có đông trẻ em, học sinh như nhà trẻ, trường học, ký túc xác, khu tập thể và nam giới thường có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn nữ giới.

Tìm hiểu thêm: Dược phẩm Trường Thọ của nước nào? Có tốt không? Các dòng sản phẩm nổi bật

Trẻ em từ 6 tháng tuổi sau khi hết miễn dịch mẹ có nguy cơ mắc cao

Thời điểm lây

Người bệnh quai bị có khả năng lây nhiễm cao nhất từ 2 ngày trước khi xuất hiện triệu chứng sưng tuyến mang tai đến 6 ngày sau khi triệu chứng biến mất. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể không có triệu chứng rõ ràng nhưng vẫn có thể lây truyền virus cho người khác.

2 ngày trước khi sưng tuyến mang tai là thời điểm lây nhiễm bệnh quai cao.

Phương thức lây nhiễm

Bệnh quai bị lây qua đường hô hấp, qua nước bọt hoặc dịch tiết từ mũi của người bệnh. Điều này có nghĩa là bạn có thể mắc quai bị nếu tiếp xúc với nước bọt hoặc chất nhầy của người bệnh – thường là thông qua ho và hắt hơi.

Bạn cũng có thể mắc quai bị nếu dùng chung đồ ăn, uống, dao kéo, đĩa, muỗng, đũa, cốc hoặc hôn nhau với người bệnh. Ngoài ra, virus quai bị cũng có thể sống trên các bề mặt như tay nắm cửa, bàn phím máy tính và lây sang bạn khi bạn chạm vào chúng và sau đó chạm vào mũi, miệng hoặc mắt của bạn.

Để tránh nguy cơ lây nhiễm virus quai bị, bạn nên mang khẩu trang khi tiếp xúc với người bệnh hoặc ở những nơi đông người.

Bao lâu thì khỏi quai bị?

Thời gian khỏi quai bị phụ thuộc vào mức độ nặng nhẹ của từng trường hợp. Thông thường, triệu chứng sưng tuyến mang tai sẽ giảm dần sau 7 – 10 ngày kể từ khi xuất hiện và biến mất hoàn toàn sau 14 – 18 ngày.

Tuy nhiên, các biến chứng của quai bị có thể kéo dài lâu hơn và cần được điều trị kịp thời để tránh để lại hậu quả xấu cho sức khỏe.

Quai bị sẽ khỏi hoàn toàn sau 14 – 18 ngày

Chăm sóc người bệnh quai bị

Chăm sóc người bệnh quai bị là một phần quan trọng trong việc điều trị bệnh quai bị. Một số cách chăm sóc người bệnh quai bị như sau:

Chế độ dinh dưỡng

Người bệnh quai bị nên ăn uống đủ chất, cân bằng các nhóm thực phẩm, đặc biệt là các loại rau xanh, trái cây giàu vitamin C như cam, chanh, dứa, kiwi Vitamin C giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ quá trình phục hồi và chống viêm nhiễm.

Người bệnh quai bị nên ăn các loại thức ăn mềm, dễ nhai và nuốt, tránh ăn các loại thức ăn cứng, cay, chua, mặn hoặc có hạt nhỏ. Nên uống nhiều nước, tránh uống nước lạnh hoặc nước có ga.

Vệ sinh sạch sẽ

Người bệnh quai bị nên giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, thường xuyên rửa mặt và lau khô khu vực sưng tuyến mang tai. Nên dùng khăn riêng, không chia sẻ đồ dùng cá nhân với người khác.

Người bệnh quai bị nên tắm gội hàng ngày với nước ấm và sữa tắm có khả năng làm sạch và kháng khuẩn.

Người bệnh quai bị nên rửa tay thường xuyên với xà phòng hoặc gel rửa tay có chứa cồn để giảm nguy cơ lây truyền virus cho người khác.

Tập luyện nhẹ nhàng

Người bệnh quai bị nên nghỉ ngơi đầy đủ, tránh làm việc quá sức hoặc vận động mạnh. Nên tập luyện nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, yoga để giúp cơ thể lưu thông máu và tăng cường miễn dịch.

Tập luyện nhẹ nhàng giảm mệt mỏi, cải thiện tâm trạng

Các biện pháp phòng ngừa quai bị

Vắc-xin

Tiêm vắc-xin là biện pháp giúp ngừa bệnh hiệu quả nhất. Vắc-xin quai bị thường được kết hợp với vắc-xin ngừa sởi-rubella (MMR) hoặc ngừa sởi-rubella-thủy đậu (MMRV):

• Trẻ em nên được tiêm hai liều vắc-xin MMR hoặc MMRV: liều đầu tiên khi 12 – 15 tháng tuổi và liều thứ hai khi 4 – 6 tuổi.
• Người lớn chưa được tiêm vắc-xin hoặc chưa mắc qua bệnh quai bị cũng nên được tiêm ít nhất một liều vắc-xin MMR để phòng ngừa.

>>>>>Xem thêm: Phân biệt bệnh do virus Nipah với SARS-CoV-2 (COVID-19)

Vắc xin quai bị bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm virus quai bị hiệu quả

Thường xuyên rửa tay

Rửa tay thường xuyên với xà phòng, nước sạch hoặc nước rửa tay có cồn là một cách đơn giản nhưng hiệu quả để giảm nguy cơ lây nhiễm virus quai bị.

Bạn nên rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi ho, hắt hơi, chạm vào mũi, miệng hoặc mắt của bạn hoặc tiếp xúc với người bệnh.

Hạn chế tiếp xúc người bệnh

Tránh tiếp xúc gần gũi với người bệnh, đặc biệt là khi họ đang có các triệu chứng như sốt, sưng tuyến nước bọt, đau đầu, mệt mỏi, buồn nôn và nôn. Nếu bạn phải tiếp xúc với người bệnh, hãy đeo khẩu trang để bảo vệ mình khỏi bị lây nhiễm.

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bạn hãy biết cách chăm sóc người bệnh quai bị và áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả để tránh mắc quai bị. Nếu thấy hữu ích, bạn hãy chia sẻ cho mọi người xung quanh cùng biết nhé!